مطالعه تزیینات حجاری در مساجد تاریخی شهر اصفهان (از صدر اسلام تا پایان دوره قاجار)

معماری ایران در اعصار اسلامی با تکیه بر تجارب سودمند دوره های قبل به خلق آثار بزرگی نایل آمد که بناهای مذهبی و به ویژه مساجد بارزترین آنها می باشند. مساجد همواره در تمام این دوران به گونه ای خاص تجلی گاه ذوق و مهارت خالصانه هنرمندان بوده و همچون بومی بزرگ مجموعه ای از هنرهای رایج هر عصر را به نمایش می گذاشته است. در این میان سنگ، علیرغم دشواری در استخراج و تراش، از نظر دور نمانده و به خصوص از اواخر دوره تیموری بستری برای هنرنمایی این افراد بوده است؛ حجاری هایی که نمونه های پرشماری از آنها در مساجد شهر اصفهان مشاهده می شود و بررسی، مطالعه و مقایسه هر یک از آنها می تواند بازشناسی هویت فرهنگیشان را در پی داشته باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با توجه به خلاءِ اطلاعاتی نسبی موجود در این زمینه، بر مبنای بررسی های میدانی و مطالعات کتابخانه ای به گونه شناسی نقوش پرداخته و سپس با بهره گیری از روش های توصیفی-تحلیلی و مطالعات تطبیقی به چگونگی ارتباط بین نقوش رایج در تزیینات حجاری با نقوش دیگر تزیینات در هر بنا نگاهی داشته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تزیینات حجاری در مساجد مورد نظر نقوش هندسی، کتیبه ای و گیاهی را در برمی گیرند که از نظر سبک و محتوا ارتباط نزدیکی با دیگر تزیینات هم دوره را نشان می دهند.